Tipet Karburanteve

Tipet e Karburanteve

Një guidë e hollësishme për shumë tipe të ndryshme të naftës bruto

Disa njerëz flasin në mënyrë arbitrare për naftën sikur ajo të ishte një substancë e vetme, homogjene pa asnjë diferencim unik por kjo nuk është e vërtetë! Në fakt, ka shumë lloje të ndryshme të naftës.

Në gjëndjen e saj natyrore dhe të papërpunuar, nafta bruto renditet sipas densitetit dhe trashësisë, nga shumë e hollë, me peshë të lehtë dhe rrjedhshmëri të qëndrueshme deri tek një naftë tepër të trashë, gjysëm solide dhe me peshë të rëndë.

Ka gjithashtu një ndryshim të jashtëzakonshëm në renditje për sa i përket ngjyrës që shfaq nafta e nxjerrë nga toka, duke filluar nga një ngjyrë e verdhë e lehtë në ngjyrë shumë e errët e zezë dhe e thellë.

Për qëllimin e të pasurit një grup, i miratuar si “fjalori”, industria e naftës shpesh përdor referencën e “vendodhjes gjeografike” në mënyrë që të klasifikojë naftat bruto.

Kjo për shkak të faktit se karburantet nga vende të ndryshme gjeografike, natyrisht do të ketë karakteristikat e tyre shumë unike. Këto karburante ndryshojnë në mënyrë të jashtëzakonshme nga njëri-tjetri kur është fjala për viskozitin, avullueshmërinë dhe toksicitetin e tyre.

Termi “viskozitet” ka të bëjë me rezistencën e naftës ndaj rrjedhjes. Naftat e papërpunuara që kanë viskozitet të lartë janë shumë më të vështira për t’u pompuar nga toka, transportuar dhe rafinuar.

Termi “avullueshmëri” përshkruan se sa shpejt nafta avullohet në ajër. Naftat të cilat janë natyralisht shumë të avullueshme kanë nevojë për përpjekje shtesë për t’u siguruar se rregullimi i temperaturës dhe procedurat e plumbosjes do të humbasin sa më pak naftë të jetë e mundur.

Termi “toksicitet” i referohet faktit se sa e rrezikshme dhe helmuese është nafta dhe proceset e saj të rafinimit për jetën lokale, për njerëzit, florën dhe faunën si dhe organizmat e gjallë që jetojnë në mjedise të brishta. Nëse një derdhje nafte do të ndodhë, çdo tip i naftës paraqet sfida, procedura dhe prioritete mjaft unike për “pastrimin”.

Katër tipet primare të karburanteve janë:

(1) Karburantet Shumë të Lehta / Të Distiluara Lehtë të cilat përfshijnë: Karburantet Jet, benzinën, vajgurin, virxhinën e lehtë, virxhinën e rëndë, eterin e naftës, dhe karburantin e bardhë. Këto nafta mund të avullojnë brenda vetëm pak ditësh, përhapen menjëherë dhe kanë nivel të ulët të toksicitetit.

(2) Karburantet e Lehta / Të Distiluara Mesatarisht të cilat përfshijnë: Shumicën e Solarëve të Klasave 1 dhe 2, Diezelin dhe Gazoilet e Lehta Bruto Detare. Këto karburante digjen mesatarisht shpejt, avullojnë më pak dhe janë mesatarisht toksike.

(3) Karburantet Mesatare: Shumica e naftës së papërpunuar në treg këto ditë bie në këtë kategori të veçantë. Këto karburante karakterizohen nga avullueshmëri e ulët dhe nivele të larta toksiciteti.

(4) Karburantet e Rënda që përfshijnë naftat e rënda të papërpunuara, Klasat 3, 4, 5 dhe 6 të Karburanteve të Rënda (Bunkering B & C) si dhe naftat e mesme dhe të rënda detare. Këto karburante kanë avullueshmëri shumë të ngadaltë dhe të vogël dhe për këtë arsye toksiciteti rritet shumë. Në rast derdhjeje, kjo jo vetëm që do të thotë ndotje të mundshme të rënda për peshqit, shpendët dhe krijesa të tjera por dhe ndotje të mundshme “afat të gjatë” të ujit dhe tokës.

Në fakt, në të vërtetë ka mbi 150 tipe karburantesh të ndryshme që tregtohen në treg, por për ta thjeshtësuar, le të paraqesim tre karburantet primarë që marrin pjesën më të madhe të vëmendjes serioze në lajmet dhe në tregje.

West Texas Intermediate (WTI) është një naftë e papërpunuar e një cilësie jashtëzakonisht të lartë që është vlerësuar në masë të madhe për faktin se ajo është e një cilësisë superiore, mund të përpunohet dhe të nxjerrë më shumë benzinë (dhe më të mirë) nga një fuçi të vetme se sa nga llojet e tjera të naftës në dispozicion në treg.

WTI “API Gravity” është 39,6 gradë, që e bën atë një naftës bruto e lehtë, me vetëm 0,24 përqind squfur, që e bën atë një naftës bruto të “ëmbël”. Termi “Rëndesa API” i referohet “American Petroleum Institute Gravity”, i cili është një masë që krahason se sa të lehta apo të rënda janë naftat e papërpunuara në lidhje me ujin. Nëse “Rëndesa API” është më e madh se 10, atëherë është më e lehtë se uji dhe do të rrjedhë mbi të. Nëse “Rëndesa API” është më pak se 10, nafta është e rëndë se uji dhe do të “mbytet”.

Këto cilësi të kombinuara, si dhe vendodhja e bëjnë WTI naftën bruto kryesore që do të përpunohet në Shtetet e Bashkuara, të cilat deri tani, janë vendi konsumator më i madh i benzinës në planet. Edhe me prodhimin e naftës së papërpunuar WTI në rënie, WTI ka shpesh çmim më të lartë nga 5 $ deri 7 $ per fuçi se sa “Çmimi i Shportës së OPEK-ut” dhe mesatarisht, 1 $ deri  2 $ më të lartë për fuçi se nafta “Brent Blend”.

Brent Blend është në fakt një kombinim i naftave të ndryshme nga 15 fusha të gjithë Brentit  skocez dhe sistemit Ninian që ndodhet në Detin e Veriut. “Rëndesa API” e saj është 38.3 gradë, që e bën atë një naftë të papërpunuar “të lehtë”, por qartësisht jo aq e “lehtë” sa WTI. Ajo gjithashtu përmban rreth 0.37 përqind squfur, që e bën atë një naftë të papërpunuar “ëmbël”, por përsëri, jo fare e “ëmbël” sa WTI. Brent Blend është mjaft i shkëlqyer për të bërë benzinë dhe distilate të mesme, të dyja janë të përdorura në sasi të mëdha në Evropën Veriperëndimore, ku nafta e papërpunuar Brent Blend rafinohet më shpesh. Prodhimi i Brent Blend, pothuajse si ai i WTI, është gjithashtu në rënie, por ai mbetet një pikë referimi kryesor për nafta të tjera të papërpunuara në Evropë apo Afrikë. Brent Blend shpesh ka një çmim 4 $ për fuçi më të lartë në krahasim me çmimin e Shportës së OPEK-ut.

Nafta e Shportës së OPEK-ut është një bashkim i shtatë naftave të ndryshme të papërpunuara nga Algjeria, Arabia Saudite, Indonezia, Nigeria, Dubai, Venezuela dhe Meksika. OPEK-u është një shkurtim për “Organization of Petroleum Exporting Countries”, i cila është një organizatë që u formua në vitin 1960 në mënyrë që të krijojë një politikë të përbashkët për prodhimin dhe shitjen e naftës brenda juridiksionit të saj. Meqënëse nafta e OPEK-ut ka një përqindje shumë të lartë të squfurit brenda përbërjes së saj natyrore (për këtë arsye ajo nuk është pothuajse “e ëmbël” si WTI apo edhe Brent Blend si dhe ajo gjithashtu nuk është natyralisht e “lehtë”), çmimet e naftës së OPEK-ut janë zakonisht më të ulëta se Brent Blend ose WTI . Megjithatë, vullneti ose aftësia e OPEK-ut, për të rritur shpejt prodhimin kur është e nevojshme, e bën OPEK-un një “Lojtar Kryesor” në industrinë e naftës!