Rreth Gazsjellësit Trans Adriatik (TAP)

Last updated Jun 1, 2016

TAP do të transportojë gaz natyror nga fusha gjigante e Shah Denizit II, në Azerbajxhan, në Europë. Tubacioni, i gjatë 878 km, do të lidhet me Gazsjellësin Trans Anatolian (TANAP) në kufirin turko-grek në Kipoi, duke kaluar përmes Greqisë dhe Shqipërisë dhe Detit Adriatik, përpara se të mbërrijë në brigjet e Italisë së Jugut.

Rruga që përshkon TAP-i mund të lehtësojë furnizimin me gaz të disa vendeve të Europës Juglindore, përfshirë Bullgarinë, Shqipërinë, Bosnjën dhe Hercegovinën, Malin e Zi, Kroacinë dhe të tjera. Dalja në tokë e TAP-it, në Itali, ofron mundësi të shumta për transportimin e mëtejshëm të gazit natyror të Kaspikut në disa nga tregjet më të mëdha europiane, si Gjermania, Franca, Britania e Madhe, Zvicra dhe Austria.

TAP-i do të nxisë zhvillimin ekonomik dhe krijimin e vendeve të punës përgjatë rrugës së tubacionit; ai do të jetë një burim i madh i Investimeve të Huaja Direkte dhe kjo nuk varet nga grante apo subvencione. Pas shitjeve të para të gazit në Gjeorgji dhe Turqi, të synuara për fundvitin 2018, prurjet e para në Europë do të fillojnë përafërsisht në fillimvitin 2020.

Struktura aksionere e TAP-it përbëhen nga BP (20%), SOCAR (20%), Snam S.p.A. (20%), Fluxys (19%), Enagás (16%) dhe Axpo (5%).

Disa fakte

Gjatësia – 878 km

Greqi 550 km, Shqipëri 215 km, Deti Adriatik 105 km; Itali 8 km (~1.5 km mikrotuneli në hyrjen në tokë)
Pika më e lartë: 1,800 metra në Shqipëri
Pika më e ulët: 820 metra në thellësi të detit

Kapaciteti

10 bcm/v, mjaftueshëm gaz për të furnizuar rreth 7 milionë familje.

Diametri: 48 inç (1.2 m) në pjesën tokësore; 36 inç (0.91 m) në pjesën detare.

Rasti Bazë: Dy stacione kompresorësh (një në Kipoi, Greqi dhe një në Fier, Shqipëri) dhe rrjedhje e kundërt fizike e integruar.
Rasti i zgjeruar: më shumë se 20 bcm/v kapacitet duke instaluar dy stacione të tjera kompresorësh, një në Serres, Greqi dhe një në Bilisht, Shqipëri.
33 stacione Valvulash Bllokimi: 23 në Greqi, 9 në Shqipëri dhe 1 në Itali

Tubacioni

Rreth 53,000 tuba do të përdoren për ndërtimin e tubacionit me gjatësi prej 878 km

32.000 tuba në Greqi
12.000 tuba në Shqipëri
8.750 tuba në pjesën detare
660 tuba në Itali
Pesha e një tubi me gjatësi 18 metra (diametër 48 inç) është rreth 10 tonë
Pesha e tubave të çelikut është rreth 526,000 tonë (72 Kulla Eifel)
126.000 tonë në Shqipëri, 215 km (17 Kulla Eifel)
323.000 tonë në Greqi, 550 km (44 Kulla Eifel)
72.000 tonë në pjesën detare (10 Kulla Eifel)
5.000 tonë në Itali (thuajse 1 Kullë Eifel)
Volumi i përgjithshëm i kanaleve të gërmuara është 4.545.000 m³ (thuajse dy herë volumi i Piramidës së Keopsit në Egjipt)
3.200.000 m³ në Greqi
1.300.000 m³ në Shqipëri
45.000 m³ në Itali

Logjistika

Tre sheshe kryesore magazinimi (MMY)
Durrës, Shqipëri – 90.000 m² (10 fusha futbolli)
Selanik, Greqi – 90.000 m² (10 fusha futbolli)
Kavala, Greqi – 80.000 m² (9 fusha futbolli)
Tre ngarkesat e para janë shkarkuar në Durrës (rreth 3.500 tuba), në prill të vitit 2016
Ngarkesa e parë (1.390 tuba dhe 73 bërryla) arritën në Shqipëri më 5 prill. Shkarkimi i një anijeje zgjat rreth një javë.
Grupi i parë i bërrylave të tubave do të dërgohen nga Brake (Gjermania Veriore) në MMY-të në Greqi me kamion
Trena që transportojnë rreth 80 tuba do të mbërrijnë në MMY-në e Selanikut nga vendndodhja e Kompanisë Corinth Pipeëorks (Greqia Jugore)

Lidhjet

TAP do të lidhet me: TANAP (Gazsjellësi Trans Anatolian), SRG në Itali, dhe planifikohet të lidhet me Interkonektorin Greqi-Bullgari (IBG) dhe Gazsjellësin Jonian Adriatik (IAP).

Afatet

Qershor 2015 – fillimi i punimeve të para të ndërtimit në Shqipëri

Prill 2016 – përfundimi i lidhjes së kontratave kryesore

Mesi i vitit 2016 – fillimi i ndërtimit të tubacionit dhe instalimeve mbi sipërfaqen e tokës

Dimër 2017/2018 – ndërtimi i tubacionit në pjesën detare

2019 (fundi) – përfundimi i ndërtimit dhe testimit

2020 – gazi i parë i TAP nis veprimtarinë

Rrugët Ndihmëse dhe Urat (Shqipëri)

Ndërtim dhe rehabilitim i rreth 100 km rrugë (~50% janë rrugë të reja ndihmëse, ~50% janë rrugë ekzistuese që rehabilitohen).
Ndërtimi i 2 urave të reja dhe rehabilitimi i 42 urave ekzistuese në rajonet e Korçës (lindje), Çorovodës (qendër) dhe Fier (perëndim).
Rreth 65% e punimeve për Rrugët Ndihmëse dhe Urat e miratuara është përfunduar (progresi i kombinuar i rrugëve dhe urave).

Procesi i Blerjes dhe Servitutit të Tokës (LEA)

Ndërmarrë në përputhje me standardet e Bankës Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH).

19.060 ngastra toke: 10.170 në Greqi, 8.700 në Shqipëri dhe 190 në Itali.
Rreth 45.000 pronarë dhe përdorues toke.

Kontraktorët e TAP-it

Shoqëria e përbashkët (JV) Gener 2 dhe Sicilsaldo: kontraktor për rehabilitimin e Rrugëve Ndihmëse dhe Urave në Shqipëri.
RMA: furnizimi i valvulave me sfera me diametër të madh dhe aktivizuesve
Siemens AG: furnizimi i njësive të kompresorëve me turbo për turbinat e gazit
Industria Meccanica Bassi dhe Nuova Giungas: fashaturat, bërrylat izolues dhe pritësit e sondave pastruese
Salzgitter Mannesmann International GmbH: tubat e linjës në pjesën tokësore (270 km) dhe bërrylat, si dhe tubat e linjës në pjesën detare (110km)
Corinth Pipeworks S.A.: tubat e linjës në pjesën tokësore (495km)
Enereco S.p.a. dhe Max Streicher S.p.a.: EPC e tubacionit në pjesën tokësore (Itali)
Renco S.p.a.: EPC e Terminalit Pritës të Gazsjellësit (Itali)
Bonatti S.p.A dhe J&P AVAX S.A dhe SPIECAPAG: EPC e ndërtimit në pjesën tokësore (Greqi dhe Shqipëri)
Saipem SpA: EPCI për pjesën detare

Revista Monitor, 30.05.2016